STUDIA SOCIOLOGICA IV (2012), vol.2 - wróć do archiwum -
Migracje, tożsamość, etniczność
pod redakcją: Mariusza DZIĘGLEWSKIEGO
SPIS TREŚCI
Od Redakcji 5
Welcome 6
WSTĘP
Mariusz Dzięglewski, Współczesne studia migracyjne jako wielowymiarowa układanka, s. 7-13
Pełny tekst
Mariusz Dzięglewski, Contemporary Migration Studies as a Multi-dimensional Jigsaw, s. 14-20
Pełny tekst
ARTYKUŁY
Małgorzata Irek, New Wave, Old Ways? Post-accession Migration from Poland Seen from the Perspective of the Social Sciences, s. 21-30
Abstract Streszczenie Pełny tekst
The unprecedented post-accession wave of Polish migration to the UK has resulted in research comparable to that on the Great Migration in the USA. This research uses similar methods and analytical categories to those of the Chicago School, involving an analogy between Polish migrants and Black slaves and stereotypes that have been perpetuated by generations of scholars up to the present day. This article suggests that new social qualities are emerging in contemporary migration from Poland to the UK because of the travel and communication revolutions, questioning the adequacy of former research methods in its analysis.
Key words: migration studies, post-accession migration, research paradigm, ethnocentrism, Znaniecki
Bezprecedensowo wielka poakcesyjna fala migracji Polaków do Wielkiej Brytanii zaowocowała liczbą badań porównywalną z dorobkiem szkoły chicagowskiej w odniesieniu do Wielkiej Migracji w USA. Okazuje się też, że badacze współczesnej polskiej migracji stosują metody i kategorie analityczne podobne do używanych przez badaczy ze szkoły chicagowskiej, włączając w to analogię między polskimi migrantami a czarnoskórymi niewolnikami oraz stereotypy powielane przez pokolenia naukowców, aż do czasów nam współczesnych. W niniejszym artykule zwracam uwagę na jakościowo nowe zjawiska społeczne rozwijające się we współczesnych migracjach z Polski do Wielkiej Brytanii. Zjawiska te są wynikiem rewolucji w sposobach komunikacji werbalnej i podróżowania, stawiającej pod znakiem zapytania przydatność wcześniejszych metod badawczych do analizy nowej rzeczywistości społecznej.
Michał P. Garapich, Between Cooperation and Hostility – Constructions of Ethnicity and Social Class among Polish Migrants in London, s. 31-45
Abstract Streszczenie Pełny tekst
In the scholarship on Polish migrants, one of the frequently mentioned themes is the question of hostility expressed by Poles towards their co-ethnics. Analyzed through lenses of competition for the same economic resources or breakdown of bonds of solidarity due to migration, these explanations do not give full justice to the complexity of the phenomena. We deal with a paradox here since expressions of hostility or social distance by Polish migrants towards their co-ethnics stand in contradiction with the social and collective nature of Polish migration culture in general. In this article, I take an anthropological perspective on myth- -making practices to explain why Polish interviewees are so eager to emphasize that Poles do not cooperate and cannot be trusted once abroad. I argue that the importance of this myth for social actors stems from its power to contest dominant Polish narratives equating ethnic ties with moral ones and its ability to insert the notion of social class into the assumed homogeneity of ethnic category.
Key words: ethnicity, social class, trust, cooperation, solidarity, myth
W badaniach nad polskimi migrantami, jednym z powracających tematów jest pytanie o wrogość Polaków względem innych członków własnej grupy etnicznej. Problem analizowany jest przez pryzmat konkurencji w dostępie do zasobów ekonomicznych, załamania się więzi solidarności z powodu migracji lub zmian w systemie wartości w wyniku indywidualizacji życia społecznego. Wyjaśnienia problemu dotykają jego ważnych aspektów ale nie opisują złożoności tego fenomenu. Mamy w tym przypadku do czynienia z pewnym paradoksem, ponieważ wyrażanie wrogości czy społecznego dystansu w stosunku do członków tej samej grupy etnicznej, charakterystyczne dla polskich migrantów, stoi w sprzeczności ze społeczną i kolektywną cechą polskiej kultury migracyjnej. W niniejszym artykule przyjmuję perspektywę antropologiczną analizując praktyki tworzenia mitu wyjaśniającego dlaczego polscy respondenci tak gorliwie podkreślają, iż Polacy za granicą nie współpracują ze sobą i nie można im ufać. Uważam, iż waga tego mitu dla aktorów społecznych wynika z ich siły do kontestowania dominujących polskich narracji, które stawiają znak równości pomiędzy więziami etnicznymi i moralnymi, oraz możliwości wprowadzenia pojęcia klasy społecznej w zakładanej homogeniczności grupy etnicznej.
Słowa kluczowe:etniczność, klasa społeczna, zaufanie, solidarność, mit
Anna Karnat-Napieracz, Local, National and European Identity in the Age of Globalisation – a Sociological Perspective, s. 46-55
Abstract Streszczenie Pełny tekst
This paper examines the significance of different dimensions of identity in the context of European enlargement and globalisation. The analysis touches upon the subject of identity, which is treated as a processual, dynamic and contextual phenomenon. According to contemporary deliberations, it is risky to state that an identity is something that one can possess. It is better to speak of a continuous process of identification that allows individuals and groups to define themselves or others.
Key words: local identity, regional identity, national identity, European identity, globa-lisation
Niniejszy artykuł podejmuje zagadnienie zróżnicowanych wymiarów tożsamości w kontekście rozszerzenia Unii Europejskiej i procesów globalizacji. Ukazuje zarówno znaczenie kategorii tożsamości, jak też jej swoistą naturę, określaną w terminach procesualności i dynamiki oraz jako zjawisko definiowane kontekstowo. Odwołując się do współczesnych rozważań, ryzykowne byłoby stwierdzenie orzekające o tożsamości posiadanej przez kogokolwiek jako rodzaju własności. O tożsamości zwykło się mówić raczej jako o permanentnym procesie identyfikacji, który pozwala dookreślać się jednostkom i grupom.
Słowa kluczowe: tożsamość lokalna, tożsamość regionalna, tożsamość narodowa, tożsamość Europejska, globalizacja
Ciupijus Zinovijus, Making Sense of Their Own Mobile Identities in Internally Borderless Europe: Europeans, Poles, ‘Bread’ Migrants, Catholics..., s. 56-71
Abstract Streszczenie Pełny tekst
EU enlargement and the intra-European labour mobility which followed it, have been conceptualized within two competing discourses. The first one reflects the view of the EU Commission: it has hailed post-accession mobility as a fulfilment of the idea of a borderless Europe. In this benign interpretation, mobile Central and Eastern Europeans have been viewed as the new citizens of Europe empowered by a newly acquired freedom of movement. The alternative discourse could be found in critical sociology and geography. It argues that that post-enlargement mobility has many parallels with previous migration waves from Central and Eastern Europe (McDowell 2009). Far from being recognized as equal citizens, Central and Eastern Europeans have been treated as ‘Eastern’ others, for example, at the level of the Western European mass media (Light, Young 2009). While diverging in their evaluations – the inclusion versus continuous exclusion of Central and Eastern Europeans, both discourses are concerned with what is known in social theory as structures. In contrast, this article looks at the structural constructions (the East-West boundaries versus open borders) from the perspective of the life experiences of migrants themselves. Putting the agency of Central and Eastern Europeans firmly at the centre of the analysis, the article uses original qualitative data to analyze how Central and Eastern European migrants in the UK articulate their cultural identities and reflect on shifting boundaries of Europe.
Key words: Central and Eastern Europe, EU enlargement, migration, orientalism
Poszerzenie Unii Europejskiej i mobilność zawodowa wewnątrz Unii, jaka poprzedziła ten proces, zostały zdefiniowane w ramach dwóch konkurujących dyskursów. Pierwszy z nich odzwierciedla pogląd Komisji Europejskiej, promujący ruchliwość poakcesyjną jako ucieleśnienie idei Europy bez granic. W ramach tej interpretacji, mobilni mieszkańcy Europy Środkowo-Wschodniej są postrzegani jako nowi obywatele Europy, którzy zyskują nowe możliwości dzięki otrzymanej swobodzie przemieszczania się. Alternatywny dyskurs można odnaleźć na polu krytycznej socjologii i geografii. Dyskurs ten dowodzi, iż mobilność poakcesyjna ma wiele wspólnego z wcześniejszymi falami migracji z centralnej i wschodniej Europy (McDowell 2009). Zamiast uznania Europejczyków ze wschodniej i centralnej części kontynentu za równych innym obywatelom Europy, są oni traktowani jako ‘Wschodni’ inni, chociażby przez wizerunek prezentowany w mass mediach w zachodniej Europie (Light, Young 2009). Rozmijając się w swoich ocenach – włączenie versus ciągłe wykluczenie mieszkańców Europy Środkowo-Wschodniej – obydwa dyskursy dotyczą tego, co określa się w teorii społecznej jako ‘struktury’. W niniejszym artykule opisuję strukturalne konstrukcje (granice Wschód- -Zachód versus brak granic) z perspektywy doświadczeń życiowych samych migrantów. Stawiając kwestię mieszkańców Wschodniej i Zachodniej Europy w centrum analizy, przedstawiam własne dane jakościowe, które pozwalają odpowiedzieć na pytanie: w jaki sposób migranci z Europy Środkowo-Wschodniej migrujący do Wielkiej Brytanii wyrażają swoje tożsamości kulturowe i oceniają zmieniające się granice w Europie.
Słowa kluczowe: Europa Środkowo-Wschodnia, poszerzenie Unii Europejskiej, migracja, orientalism
Małgorzata Krywult-Albańska, Profil demograficzny polskich imigrantów poakcesyjnych w Wielkiej Brytanii, s. 72-80
Abstract Streszczenie Pełny tekst
After 2004 the United Kingdom became the main destination country for Polish migrants. As a result of the increasing inflow of Polish migrants to the UK over the last few years they have formed a population of more than half of million. What is specific about these migrants is the quite young age structure: migrants’ average age is younger than the population of the United Kingdom as a whole, it is younger than the population of Poland as well. The statistical data indicates, therefore, that the outflow from Poland has been highly selective in relation to migrants’ age. Data on labour market and the increasing number of cases of Polish mothers giving birth in the UK seem to suggest that post-accession migration is a permanent one.
Key words: post-accession migration, demographic profile, age structure, fertility rate
Po roku 2004 Wielka Brytania stała się głównym krajem docelowym dla polskich migrantów. W rezultacie rosnącego na przestrzeni kolejnych lat napływu tworzą tam oni obecnie ponad półmilionową zbiorowość. Charakteryzuje ich bardzo młoda struktura wieku (młodsza zarówno od populacji Wielkiej Brytanii rozpatrywanej jako całość, jak i od populacji Polski, co dowodzi, że emigracja do tego kraju była wysoce selektywna ze względu na wiek). Dane dotyczące rynku pracy oraz wzrastająca liczba urodzeń wśród Polek w Wielkiej Brytanii wydają się wskazywać na trwały charakter tej migracji.
Słowa kluczowe: migracja poakcesyjna, profil demograficzny, Narodowy Spis Powszechny, struktura wieku, płodność
Peter Mühlau, The Employment and Earnings Mobility of Polish Migrants in Ireland in the Recession, s. 81-94
Abstract Streszczenie Pełny tekst
How has the recession affected the employment and earnings of Polish migrants in Ireland? Using a unique dataset of Polish migrants in Dublin, the paper demonstrates that employment levels and earnings have been surprisingly stable at the macro-level of the Polish community in Dublin. Underlying this macro-stability is a high degree of individual transitions in and out of employment and of vertical earnings mobility. This is likely to reflect the combined working of the on-going structural integration of Polish migrants and of a recession-induced increased risk of unemployment and downward earnings mobility.
Key words: recession, economic mobility, Polish community, dual labour market, human capital
W jaki sposób kryzys ekonomiczny wpłynął na zatrudnienie i zarobki polskich migrantów w Irlandii? W oparciu o unikatowy zbiór danych dotyczących polskich migrantów w Dublinie, wskazuję w niniejszym artykule, iż poziom zatrudnienia i dochodów polskiej społeczności w Dublinie jest zadziwiająco stabilny. W cieniu stabilności ekonomicznej na poziomie makro, dostrzec można wysoki stopień indywidualnej mobilności związanej z utratą i podejmowaniem nowego zatrudnienia oraz poziomą mobilnością w dochodach. Tendencja ta prawdopodobnie odzwierciedla wspólne oddziaływanie ciągłej integracji strukturalnej polskich migrantów oraz wywołany przez recesję wzrost ryzyka zatrudnienia i spadek dochodów.
Słowa kluczowe: recesja, ruchliwość ekonomiczna, społeczność polska, dualny rynek pracy, kapitał ludzki
Beata Sokołowska, Acculturation: Why Is It Not Always Desirable to ‘Fit’? Migratory Narratives from Ireland, s. 95-105
Abstract Streszczenie Pełny tekst
It is commonly argued, that migration ‘is a transformative process with profound implications for the family’ (Suárez-Orozco, Suárez-Orozco 2001) in terms of socio-cultural adjustment in the host country. Drawing primarily from the exploratory longitudinal qualitative panel study, I argue that acculturation of individuals translates to a wider meaning and it is reciprocally intertwined in relationships within social structures, moving the research field towards ‘the diversity of the paradigms and findings’ (Rudmin 2010). This article examines how young people define and relate to ‘normlessness’ (Neal, Collas 2000), aspects that ‘refer to the inability to identify with the dominant values of society, or rather with what are perceived to be the dominant values of society’ (Seeman 1959); paying particular attention to social integration versus esclusione sociale. The study captures the real experiences of Polish re-united immigrants. It brings to light exclusive data, life portraits of acculturating youth, revealing that it is not always desirable to ‘fit’ (Sam, Berry 2006) culturally.
Key words: acculturation, cultural fit, migrants, social space
Uważa się, iż migracja „jest procesem dotyczącym gruntownego przeobrażenia, które niesie ze sobą istotne skutki dla rodziny” (Suárez-Orozco, Suárez-Orozco 2001) w postaci społeczno-kulturowego dostosowania się do kraju przyjmującego. Opierając się głównie na eksploracyjnych długotrwałych jakościowych badaniach panelowych, twierdzę iż akulturacja jednostek ma nieco szersze znaczenie i jest uwikłana we wzajemne relacje w ramach struktury społecznej, co przesuwa pole badawcze w kierunku „różnorodności paradygmatów i odkryć badawczych” (Rudmin 2010). Niniejszy artykuł ukazuje, w jaki sposób młode osoby rozumieją i odnoszą się do sytuacji „braku norm” (Neal, Collas 2000), do aspektów które „odnoszą się do niemożliwości identyfikacji z dominującymi wartościami społeczeństwa, czy raczej z tymi wartościami, które są uznawane za dominujące w społeczeństwie” (Seeman 1959); poświęcając szczególną uwagę integracji społecznej versus społeczne wykluczenie. Poniższy artykuł opisuje rzeczywiste doświadczenia polskich imigrantów, ukazując w pełnym świetle wyjątkowe dane: portrety życiowe młodych ludzi, którzy podlegając procesowi akulturacji, wskazują iż nie zawsze „kulturowe dostosowanie się” jest pożądane (Sam, Berry 2006).
Słowa kluczowe: akulturacja, dopasowanie kulturowe, migranci, przestrzeń społeczna
Justyna Bell, Migration as Multiple Pathways. Narrative Interviews with Polish Migrants in Belfast, Northern Ireland, s. 106-118
Abstract Streszczenie Pełny tekst
This article explores the complexities of motivations and the multiplicity of trajectories amongst individual migrants. By analysing the migratory narratives of three Polish migrants in Belfast, Northern Ireland it will display the intricacies of the impact their biographical courses from before migration have on the experiences and perception of settlement in the destination context. The juxtaposition of the stories of the three migrants selected for this study will serve to demonstrate the distinct formation of a sense of belonging, relation to the homeland and the development of interpersonal relations throughout migratory process.
Key words: narrative interview, Northern Ireland, migration decision-making, chain migration, post- -accession migration
W niniejszym artykule opisuję skomplikowane motywacje i różnorodność życiowych trajektorii indywidualnych migrantów. Analizując narracje migracyjne trzech polskich migrantów mieszkających w Belfaście (Irlandia Północna) przedstawiam zawiłości związane z przebiegiem ich biografii przed migracją oraz analizuję wpływ tych doświadczeń na przeżycia i stosunek do osiedlenia się w kraju docelowym. Zestawienie historii trzech migrantów wybranych na potrzeby niniejszego studium posłużyło do przedstawienia różnych koncepcji poczucia przynależności, stosunku migrantów do kraju pochodzenia i rozwoju relacji interpersonalnych w procesie migracji.
Słowa kluczowe: wywiad narracyjny, Irlandia Północna, decyzje migracyjne, migracja łańcuchowa, migracja poakcesyjna
Barbara Czarnecka, W poszukiwaniu oznak szoku kulturowego – polskie imigrantki w Wielkiej Brytanii, s. 119-126
Abstract Streszczenie Pełny tekst
It is reported that since Poland joined the European Union around 70% of all Eastern European immigrants have been Polish. The question in this paper is what attitudes towards, and what opinions of British society do the Polish immigrants hold and how do these opinions correspond to the respective stages of culture shock? Netnography was used to analyse two online discussion groups: ‘Polki w Anglii’ [Polish Women in England] and ‘Matki Polki w UK’ [Polish Mothers in the UK] at two points in time: 2005–2006 and 2010 in order to identify any possible changes in attitudes.
Key words: culture shock, netnography, post-accession migration
Od momentu wstąpienia Polski do Unii Europejskiej Polacy zaczęli masowo emigrować do Wielkiej Brytanii. Polscy imigranci stanęli przed wyzwaniem dostosowania się do życia w nowym kraju. Główne pytanie postawione w prezentowanym badaniu dotyczy doświadczenia szoku kulturowego w zetknięciu polskich imigrantek z kulturą brytyjską. Postawy i doświadczenia grupy polskich kobiet zostały zidentyfikowane poprzez analizę wybranych wątków dyskusji na portalu www.gazeta.pl w latach 2005–2006 i 2010. Badanie pozwoliło na zidentyfikowanie tych aspektów kultury brytyjskiej, które stanowiły dla Polek szczególne wyzwanie oraz opisanie w jaki sposób postawy w stosunku do kultury brytyjskiej zmieniły się wraz z biegiem czasu.
Słowa kluczowe: szok kulturowy, netnografia, migracja poakcesyjna
Joanna Kosmalska, Immigration and Primary Education in Ireland, s. 127-146
Abstract Streszczenie Pełny tekst
The structure of this paper could be compared to a camera with a zoom as it proceeds from the description of general issues to individual problems. It begins with a short section that introduces the context of the study. Then the paper illuminates recent demographic shifts in Ireland and traces some major implications that the immigration has had on primary schools. Next a description of the Irish primary education system is provided to highlight key concepts of the primary school structure and operation. From there, the paper proceeds to an investigation of elements of recent legislation that has shaped the present situation of non- -national pupils in primary schools. Finally, the advantages and challenges of a multicultural classroom are presented from the teachers’ perspective by quoting their own words. The overall aim of this paper is to paint a ‘bigger picture’ of the world into which a newly-arrived, non-English speaking child is thrown. It is worth noting that Polish children are the vast majority within this group in Ireland.
Key words: primary education, multicultural classroom, non-national pupils, migrant children, school policy
Artykuł przechodzi od przedstawienia ogólnego obrazu sytuacji do prezentacji poszczególnych jej zagadnień na zasadzie działania zoomu. Otwiera go krótkie wprowadzenie nakreślające kontekst badania. W jego ramach prześledzone są zmiany demograficzne, które zaszły w Irlandii w ciągu ostatnich lat oraz wpływ fali imigracyjnej na sytuację w szkolnictwie. Następnie krótko została opisana struktura i funkcjonowanie szkół podstawowych w Irlandii. Opis ten stanowi tło do analizy istotnych aktów obowiązującego prawa, które kształtują obecną sytuację uczniów-emigrantów w szkołach podstawowych. Na koniec podjęta jest próba zaprezentowania opinii nauczycieli o korzyściach i wyzwaniach związanych z istnieniem klas zróżnicowanych etnicznie; w tym celu zostały przytoczone ich wypowiedzi z wywiadów. Artykuł ma na celu „panoramiczne zobrazowanie” świata, do którego wkracza nowoprzybyłe, nieznające języka angielskiego dziecko – warto zaznaczyć, że Polskie dzieci stanowią znaczącą część tej grupy.
Słowa kluczowe: edukacja podstawowa, klasa wielokulturowa, dzieci migrantów
Ireneusz Kawecki, Anna Kwatera, Bożena Majerek, Sławomir Trusz, The Social and Educational Situation of Circular Migrants’ Children In Poland, s. 147-161
Abstract Streszczenie Pełny tekst
This article is an attempt to fill in the missing knowledge about children called ‘Euro-orphans’ in the context of relations between the circular migration of their parents, its motives, duration, frequency and forms of contacts with children and the life and school situation of their children. Theoretical frames that identify phenomena in this area have been defined. Educational, social and emotional consequences of Euro-orphanhood for children affecting their presence and future life have been identified and described. These consequences have been analyzed in the light of processes that take place in three environments which are the most important for a child’s socialization, namely the family, school and peer group. Special emphasis has been put on the factors that mediate the relationship between a child’s temporary orphanhood and his/her achievements in various fields of life.
Key words: Euro-orphans, circular migration, economic migration, peer group, migrant family
W artykule podjęto próbę opisu sytuacji dzieci nazywanych „eurosierotami" w kontekście zależności pomiędzy migracją cyrkulacyjną rodziców – jej motywami, czasem trwania, częstotliwością i formą kontaktów z dziećmi, a losami życiowymi i edukacyjnymi ich dzieci. W niniejszym artykule określono teoretyczne ramy identyfikujące zjawiska występujące w podjętym obszarze. Zidentyfikowano i opisano edukacyjne i społeczno-emocjonalne konsekwencje euro-sieroctwa dzieci, rzutujące na ich teraźniejszość i przyszłość. Konsekwencje te rozpatrywano w świetle procesów zachodzących w trzech zasadniczych dla socjalizacji dziecka środowiskach: rodzinie, szkole oraz grupie rówieśniczej. Wskazano czynniki, które w istotny sposób pośredniczą w relacji między stanem czasowego osierocenia dziecka a jego osiągnięciami w różnych dziedzinach życia.
Słowa kluczowe: eurosieroty, migracja cyrkulacyjna, migracja ekonomiczna, grupa rówieśnicza, rodzina migrancka
Paulina Pustułka, Polish Mothers on the Move: Transnationality and Discourses of Gender, Care, and Co-residentiality Requirement in the Narratives of Polish Women Raising Children in the West, s. 162-175
Abstract Streszczenie Pełny tekst
The article examines the phenomenon of migrant motherhood as it is embedded in the broader discourses of gender (personal and political), and the specificities of care provision debates. Transnationalism theory has been utilized to frame the research-driven questions of Polish experiences of parenting abroad, while data obtained through qualitative narrative interviews with women living with their children in the United States, Germany and the United Kingdom constitute the empirical material. The focus has been placed on the requirement of parent-child co-residentiality as it is linked to the idea of contemporary Western motherhood and the role/concept of a ‘good mother’.
Key words: female migrants, narrative interview, transnational mothers, managerial matriarchy
Niniejszy artykuł poświęcony jest fenomenowi macierzyństwa migrantek, w szerszym kontekście dyskursu płci kulturowej (indywidualnej i politycznej) oraz debatom na temat zakresu opieki rodzicielskiej. Przy opracowaniu ogólnych ram pytań badawczych dotyczących polskich doświadczeń rodzicielstwa za granicą wykorzystano teorię transnacjonalizmu. Materiał empiryczny przedstawiony w artykule opiera się na danych pozyskanych w jakościowych wywiadach narracyjnych, które przeprowadzono z kobietami mieszkającymi wraz z dziećmi w USA, Niemczech i Wielkiej Brytanii. Szczególny nacisk został położony na rolę/definicję „dobrej matki" oraz wymóg wspólnego zamieszkiwania rodziców i dzieci jako czynnik, który związany jest z ideą macierzyństwa we współczesnej zachodniej kulturze.
Słowa kluczowe: migrantki, wywiad narracyjny, matki transnarodowe, matriarchat menadżerski
Conference, s. 176-180
Upcoming Events, s. 181-182
Authors, s. 183
- wróć do archiwum -